Eén jaar een warmtepomp, en beviel het?

Updated op 16-oktober 2020 met betrekking tot besparing in kosten.

Nu we één jaar van het gas af zijn wordt het tijd het net op te halen. De jaarafrekening van Greenchoice is binnen en onze rekening is met 50 euro per maand afgenomen dat terugverdienen zal nog wel even duren. Maar de hoeveelheid CO2 die we de lucht in stoten is enorm afgenomen! En in de hittegolf hadden we een lekker gekoeld huis, wat vroeger niet mogelijk was.

Nadat de kogel door de kerk was gegaan om echt van het gas af te gaan en met een warmtepomp te gaan verwarmen, was de vraag  of we de winter wel zouden doorkomen. Zou de woning warm genoeg worden, zou de elektra rekening niet door het dak gaan? Na alle jaren van isoleren was ons gasverbruik van de tussenwoning uit 1925, 1400 m3 per jaar, oftewel 12000 kWh^*. Er werd een 8kW Nibe lucht/water warmtepomp geïnstalleerd door de firma Hoppenbrouwers in opdracht van The FCTR E. Tegelijkertijd kregen we een JAGA Briza Fresh radiator die lokale ventilatie met warmteterugwinning en lage temperatuurverwarming combineert. Onze mooie parketvloer liet geen vloerverwarming toe. En aan wand- of plafondverwarming durfde geen enkele installateur zich te branden. In de serre hebben we vloerverwarming die al geschikt is voor de warmtepomp en op de overige radiatoren hebben we Speedcomfort ventilatoren gemonteerd om meer warmteafgifte te krijgen bij de lagere CV-water temperatuur. Het is geen super koude winter geweest maar dat we met water van 40 graden (met héél af en toe 45 graden water) het huis hebben kunnen verwarmen is ons enorm meegevallen. Voor de verwarming is 3900 kwh stroom nodig geweest, keurig in lijn met de 1400 m3 gas die we verbruikten. We gebruikten al 3500 kwh voor elektra, televisie en lampen dus totaal hebben we nu 7300 kwh gebruikt. Terwijl dat vorig jaar dus nog 15500 kwh was. Meer dan gehalveerde energiebehoefte. En het gas hebben we niet gemist!

Door The FCTR E is een goede tool meegeleverd waarmee de COP (Coëfficiënt of Performance) goed kan worden gevolgd. Over het hele jaar genomen is die op 3,56 uitgekomen, een keurig getal vonden wij. Dit getal geeft aan dat bij elke kWh stroom die je in de warmtepomp doet, de warmtepomp 2,56 kWh gratis warmte uit de lucht haalt. Theoretisch zou de 12000 kWh warmtebehoefte een verbruik hebben moeten opleveren van 3400 kWh. Dat dit toch hoger was heeft een aantal redenen:

• als het echt koud wordt en tijdens de verplichte wekelijkse legionella bestrijding wordt het elektrisch element ingeschakeld. Dan heb je een COP van 1 en gaat het hard
• We gebruikten altijd nachtverlaging, dat mocht niet van de installateur. We hebben de hele winter, de gehele dag de temperatuur op 20,5 graden gehad. Daardoor werd er meer energie gebruikt. Hopelijk kunnen we volgende winter wel nachtverlaging gebruiken. Dan kan de temperatuur 's nachts 2 graden lager zijn en wordt het huis gedurende de dag langzaam weer wat warmer. 
• We hadden een zonneboiler die veel van het douchewater al verwarmde. In de zomer stond de CV ketel uit en douchten we gewoon rechtstreeks op de zonneboiler. Maar het voorraadvat van de warmtepomp verliest best snel zijn warmte en het vat moet regelmatig worden bijgestookt. Terwijl op dat moment de zonneboiler vol warm water staat. De combinatie (bestaande) zonneboiler met warmtepomp is geen goede combi en ten opzichte van vroeger gebruiken we nu meer energie voor het douchen. 

Met de klimaatverandering zal ons energieverbruik waarschijnlijk nog wat verder stijgen. Het voordeel van de vloerverwarming en de JAGA Briza Fresh is dat bij hele hoge kamertemperatuur de kamer gekoeld kan worden door de warmtepomp. Hoewel we het niet van plan waren hebben we toch de koeling vorige week aangezet. Erg lekker, maar wel extra verbruik. Hopelijk compenseert de nieuwe A+++ koelkast die de 22 jaar oude koelkast vervangt,  dit verbruik een beetje.

Met een verbruik van 7300 kWh voor ons huis zouden we met moderne zonnepanelen alle stroom op jaarbasis zelf hebben kunnen opwekken. Energieneutraal had gekund. Maar een deel van onze panelen is al 12 jaar oud en heeft een kleinere opbrengst. En ook de zonneboiler neemt ruimte in. Dus wij kunnen met onze 24 panelen maar 3500 kWh opwekken. De panelen vervangen past niet in ons algemene duurzaamheidsdenken dus komt de rest van de stroom van onze windmolen de Jonge Held. Bij de Windcentrale hebben we nu 7 winddelen die door Greenchoice met ons verbruik worden verrekend.

Conclusie na 1 jaar: ja een redelijk goed geïsoleerde woning uit 1926 kan met een lucht-water warmtepomp worden verwarmd met een COP van 3,5 en een watertemperatuur van rond de 40 graden maximaal.

Door de huidige gas- en elektraprijzen hebben we 50 euro per maaand bespaard op onze energierekening. Als de gasprijs gaat stijgen gaat het besparen nog harder, hetgeen een kwestie van tijd is. Maar terugverdienen was niet de reden om dit avontuur aan te gaan. We wilden laten zien dat het kan! Terwijl ik dit type wordt op dit moment onze trap vernieuwd. Na 30 jaar is de vloerbedekking versleten. Deze forse uitgave zullen we nooit terugverdienen, maar bij dit soort uitgaven is dat ook nooit de insteek. De volgende 30 jaar genieten van de mooie marmoleum trap. Dat zelfde geldt wat ons betreft voor de warmtepomp. Genieten van de enorme afname van onze CO2 uitstoot, die bijdraagt aan de leefbaarheid van onze gezamelijke aarde (jaar na jaar), de mogelijkheid tot koelen in de warmer wordende zomers en genieten van het toegenomen comfort door de ventilatie waardoor de CO2 in de kamer binnen de perken blijft. Mooi toch! 

Raad ik deze stap nu iedereen aan? Nee totaal niet! Hoppenbrouwers, het installatiebedrijf heeft zoveel fouten gemaakt dat ze over twee weken voor de vierde keer restpunten moeten komen oplossen. Veel van de problemen die ze nu komen herstellen hebben ze zelf veroorzaakt. Niet eens alleen bij de warmtepomp. Ook de JAGA radiator is onjuist opgehangen, sluit niet goed aan en levert nog steeds frustratie op. Deze nieuwe technieken zijn bij installateurs nog onvoldoende bekend. Ik troost me zelf met de gedachte dat door dit avontuur ook Hoppenbrouwers en The FCTR E veel geleerd hebben waardoor het in de toekomst bij jullie niet fout meer hoeft te gaan. Maar dat er zoveel mis zou gaan, had ik niet voor mogelijk gehouden. Als ik het van tevoren had geweten was ik lekker met mijn lage gasverbruik en lage gasrekening horend bij de Label A woning door blijven gaan. Ik heb er zelf ook erg veel van geleerd wat handig is in mijn dagelijks werk met Bona Ciklo in de energietransitie.

Mijn keuze voor The FCTR E was een heel bewuste. Een partij die bewoners wil ontzorgen met de transitie naar een aardgasvrije woning. Die bovendien met monitoring je woning in de gaten houdt en ervoor zorgt dat alles blijft draaien. Graag had ik hen veel referenties geleverd als de klus soepel verlopen was. Ook The FCTR E heeft echter veel geleerd van de installatiefouten en mij recent laten weten dat ze liever nieuwbouwwoningen doen dan bestaande woningen te verduurzamen. Erg jammer, want we moeten in Nederland 7 miljoen woningen op een andere manier gaan verwarmen. 

^*Voor een eerlijke vergelijking met je eigen woning moet je het volgende weten: Ons huis wordt niet in zijn geheel op 20 graden verwarmd. Het huis heeft een inhoud van 750 m³, ja erg groot dus. We verwarmen alleen beneden in de woonkamer, de keuken en in de badkamer. Met een deurdranger houden we de deuren goed dicht dus in de rest van het huis is het een stuk frisser. In de werkkamer zet ik af en toe een kacheltje aan, maar we slapen met het raam open en zonder verwarming. Als je wilt weten hoeveel kWh jouw huis aan warmtebehoefte heeft, vermenigvuldig dan het aantal m³met 8,8 dan krijg je het aantal kwh. In Duitsland is het heel normaal op de energierekening kWh te vermelden. Dan weet je beter dat je véél meer kWh-en aan verwarming besteedt dan aan de TV en verlichting!