In mei 2022 heb ik een bezoek gebracht aan de VSK, de beurs voor de installatiebranche. Met veel ontwikkelingen op warmtepompgebied. In deze blog de belangrijkste conclusies voor mij rondom verwarming en ventilatie.
Op de bijgevoegde foto van linksboven naar rechtsonder:
- Vincent warmtepomp van Itho Daalderop
- Brink ventilatie zonder leidingwerk
- Spaarpomp van Inventum (hybride warmtepomp)
- All-electric ventilatiepomp van Inventum
- Stapsgewijs naar aardgasvrij met Mitsubishi
- de warmtepomp van Triple Solar
- De warmtepomp zonder buitenunit van Nathan
Het nieuws van deze week in mei 2022 was natuurlijk de aangekondigde verplichting voor woningeigenaren om vanaf 2026 geen zelfstandige nieuwe gasketel meer te mogen gaan aanschaffen. Alle installaties zullen vanaf die periode een warmtepomp nodig moeten hebben. Dat kan een hybride uitvoering zijn (de ketel blijft behouden maar een warmtepomp neemt in voor- en najaar) de verwarming voor een groot deel over, of natuurlijk een all-electric warmtepomp zonder gasketel. Op de VSK natuurlijk veel aandacht voor de hybride warmtepomp waarbij wel opvalt dat elke fabrikant zijn eigen insteek kiest. Ik noem er een paar, zonder de intentie te hebben om compleet te zijn, het geeft wel goed de trends weer.
- Je kunt een kleine warmtepomp toevoegen aan een bestaande gasketel. Dat is relatief makkelijk, ook voor de installateur. Je bespaart direct 50-60% gas, maar maakt nog geen stap richting de aardgasvrije toekomst. De Spaarpomp van Inventum is daar een voorbeeld van. Die haalt de warmte uit de ventilatielucht, heeft een kleine capaciteit (1700 Watt) maar is erg goedkoop. Deze heeft geen buitenunit. Veel fabrikanten hebben kleine hybride warmtepompen in het assortiment, vaak nog wel met warmtepomp. Let er op dat als je nu een kleine hybride warmtepomp koopt je voor de uiteindelijke stap naar aardgasvrij mogelijk een nieuwe warmtepomp moet aanschaffen.
- Andere fabrikanten kiezen voor de geleidelijke overgang naar aardgasvrij. Dus die adviseren om nu een hybride warmtepomp te investeren en dan de komende jaren je huis verder te gaan isoleren en bijvoorbeeld vloerverwarming te installeren. Daardoor kan je over een aantal jaren de gasketel buiten gebruik stellen en een voorraadvat voor warm water toevoegen aan de warmtepomp. Daarmee wordt je dan geleidelijk aardgasvrij. De buitenunits van deze hybride warmtepompen zijn vaak een stuk groter dan van de kleine units.
- Buitenunits die warmte uit de buitenlucht halen maken geluid. Hoe groter de fan van de ventilator, hoe langzamer die draait en meestal daalt daardoor ook het geluid. Het geluid kan goed gemodelleerd worden en je installateur kan berekenen of de buitenunit en het geluid binnen de norm blijft die tegenwoordig geldt voor warmtepompen. Soms heb je geen plaats aan de gevel, dan kan de plaatsing van de warmtepomp binnen een optie zijn. De op de foto staande Vincent van Itho Daalderop en de Nathan oplossing zijn voorbeelden, maar veel fabrikanten kijken naar deze ontwikkeling. De lucht wordt van buiten aangezogen, soms gecombineerd met warme ventilatielucht en de koude lucht wordt weer uitgeblazen. Ik heb al eerder over deze ontwikkeling geschreven en kreeg de vraag of je dan het geluidsprobleem niet van buiten naar binnen aan het verplaatsen bent. Volgens Nathan is hun warmtepomp zo goed geisoleerd en de leidingen zo groot dat de maximale geluidsbelasting 35 dba is, wat best weinig is. Een groot verschil met de Vincent warmtepomp van Itho Daalderop waarbij 55 dba werd genoemd. Wel lijkt dit berekend/gemeten bij de uitstroom op het dak, maar er werd ook aangeraden zelf een isolatiekast om de unit te plaatsen als die binnen wordt neergezet. Wel een onderwerp om goed te bespreken met de installateur.
- Een warmtepomp die draait op een boring in de grond (een zogenaamde water/water warmtepomp) maakt altijd minder lawaai, is altijd zuiniger maar door de kosten van de boring vaak wel duurder. Je kan dit oplossen door 1 boring aan te sluiten op meerdere woningen (Nathan en Itho Daalderop bijvoorbeeld), of meerdere boringen in. de wijk tegelijk in dezelfde periode te laten uitvoeren.
- Als je niet wilt boren maar wel van de voordelen van een water/water warmtepomp wilt genieten, dan kun je overwegen een Triple/solar installatie aan te schaffen. Op je dak komen dan zonnepanelen waar onder de panelen ook water stroomt (PVT panelen). Het water warmte op door de zon en je warmtepomp heeft een mooie bron om de warmte te oogsten. Op de beurs toonde Triple Solar een eigen ontwikkelde warmtepomp met een modern koudemiddel. Een mooie ontwikkeling.
- Koudemiddelen worden in de warmtepomp gebruikt om het trucje van warmte-oogsten uit te voeren. Je stopt er immers 1 kwh stroom en in je haalt er 3-5 kwh warmte uit. Het lijkt wel tovernarij! Veel koudemiddelen zijn voor het klimaat nog (veel) slechter dan CO2 zelf. Bij lekkage en sloop van de units kunnen er veel broeikasgassen vrijkomen. De fabrikanten bewegen alemaal naar koudemiddelen met minder impact (een lagere GWP (Global Warming Power) zoals bijvoorbeeld propaan (heel veel toegepast) en CO2 of ammoniak. Wat betreft CO2 als koudemiddel begreep ik van Mitsubishi dat hun pilot met dit koudemiddel worden gestopt. Voor grote installaties is CO2 erg geschikt voor huizen zijn de voordelen nog niet zo duidelijk. CO2 werkt erg goed van lage temperatuur naar een hoge watertemperatuur, maar als het retour water uit de woning te hoog in temperatuur is, daalt de efficientie van de warmtepomp. Wel zag ik nog een nieuwe CO2 gedreven warmtepomp van Renova die met slimme technologie in het buffervat dit probleem probeert op te lossen.
- Een voordeel van warmtepompen op propaan en CO2 is dat deze een hogere CV water temperatuur kunnen produceren waardoor het nog makkelijker is om elke woning met een warmtepomp te verwarmen. Isoleren blijft nodig, maar aanpassing van radiatoren of overgaan op vloerverwarming is vaker niet meer nodig.
- Als je gaat isoleren denk dan ook aan ventileren. Balansventilatie met warmteterugwinning waarbij je de verse lucht verwarmt met de uitwisseling van warmte uit de af te voeren lucht is een heel energiezuinig en fijn systeem dat we zelf in de woonkamer gebruiken. Op de beurs veel voorbeelden. Als je een balansventilatie in je woning wilt hebben moeten er wel vaak leidingen door het huis extra worden aangelegd, wat veel bewoners niet echt prettig vinden. Vandaar dat oplossingen van Inventum die uit de ventilatie lucht alle warmte oogst met een warmtepomp of de afgebeelde oplossing van Brink interessant kunnen zijn. Brink blaast de verse lucht gewoon in het centrale trappenhuis. Met ventilatoren wordt de CO2 gemeten van de aangrenzende studeerkamers en slaapkamers en krijgen die kamers de verse lucht die ze nodig hebben. Een slim systeem zonder ingewikkeld hak- en breekwerk met leidingen.
Allemaal hele mooie ontwikkelingen, maar de grootste zorg in de markt is toch wel: "wanneer kan mijn oplossing worden geinstalleerd?" Installateurs moeten aan de lopende band klanten teleurstellen doordat de voorraad warmtepompen naar nul is gezakt of de handjes ontbreken om de oplossing te installeren. Door de hoge gasprijs en de oorlog in de Ukraine is er een enorme vraag naar warmtepompen, geen makkelijke situatie. Wacht niet te lang als jij ook de stap in de richting van aardgasvrij wilt gaan maken. Ik persoonlijk ben heel erg blij dat we drie jaar geleden besloten van het aardgas af te gaan. Onze energierekening van de all-electric woning met opwek van eigen zonnestroom blijft tamelijk stabiel. Ik wens het iedereen toe!
