Nu wij 1,5 jaar met een warmtepomp ons huis uit 1925 verwarmen was de afgelopen week met temperaturen tot -12 graden de eerste keer dat de warmtepomp echt werd getest. Dus wel logisch dat vrienden en (on)bekenden deze vraag stelden: "kregen jullie het wel warm". In deze blog leg ik uit wat we geleerd hebben.
Om het antwoord vast te verklappen: Jazeker, het huis werd goed warm! De ingestelde temperatuur werd (op 1 moment na, waarover later) goed behaald. En ook bij -10 graden komt 1 deel van de warmte (gratis) uit de lucht en wordt 1 deel door de warmtepomp gemaakt. Dus de Coefficient of performance (COP) was 2 tijdens de koudste dagen (over de hele levensduur van de warmtepomp is de COP 3,5).
Krijgen wij het bij -20 graden ook 20 graden in de woonkamer? Ik denk het niet. Maar dat hebben we ook bij de bestelling gezegd. Dat we bij -20 graden buiten wellicht binnen een trui extra moeten aandoen, hebben we altijd geaccepteerd.
Ook in de media kwam naar voren dat de warmtepompen hun mannetje hebben gestaan. Er zijn best veel misverstanden over een warmtepomp, ik noem er enkele:
- Als de temperatuur onder de 5 graden daalt dan verwarmt de warmtepomp alleen met zijn elektrisch element en wordt het elektriciteitsnetwerk enorm zwaar belast. Niet waar: In werkelijkheid haalt de warmtepomp ook bij -10 graden buitentemperatuur warmte uit de buitenlucht. De ingezogen lucht van -10 graden wordt afgekoeld naar -15 graden en de warmte die daarmee geoogst wordt wordt in het CV-water gedaan voor de verwarming van het huis. (recent heeft de Consumentenbond hybride warmtepompen getest. In deze test staat inderdaad dat deze hybride warmtepompen onder de 5 graden niet (goed) gebruikt kunnen worden. Dat heeft er mee te maken dat ze ontworpen zijn om naast de CV ketel te werken en bijvoorbeeld geen elektrisch element hebben. Een warmtepomp die ontworpen is om zonder CV ketel te werken kan ook bij -10 of -15 graden warmte uit de lucht oogsten en efficient warmte produceren. Het bewijs leverde al de installaties die goed hebben gewerkt in de afgelopen periode)
- Doordat de warmtepomp zijn elektrisch element inschakelt wordt er heel veel stroom gebruikt, daar kan ons netwerk niet tegen. Waar/Niet waar: Ik kan via de P1 aansluiting van de slimme meter op elk moment uitlezen hoeveel kwh er wordt gebruikt. Dat was totaal per dag erg veel. Maar met dit soort temperaturen gebruikten we ook veel gas in het verleden, dus dat is niet speciaal. Gemiddeld werd er tijdens de koudste periode 4000 watt gebruikt door de warmtepomp en het elektrisch element samen. De truc is om je huis op 1 temperatuur te houden en niet teveel te laten afkoelen. Een koud huis opwarmen kost heel energie en vermogen en dan gebruik je wel flinke pieken stroom. Als iedereen om 7 uur 's ochtends de thermostaat van 15 naar 20 graden zet dan gaat mogelijk het elektriciteitsnetwerk wel door de knieën.
- Voor een warmtepomp heb je een 3*35A aansluiting in de meterkast nodig, wat een hoog vastrecht met zich meebrengt. Niet waar: Ons huis heeft best een flinke warmtevraag en de 8KW warmtepomp heeft het best zwaar gehad. Als er echt flink verwarmd moest worden schakelde inderdaad het elektrisch element (gedeeltelijk) in. Daar merk je niet veel van. De warmtepomp meet het opgenomen vermogen in huis en schakelt op tijd de installatie terug zodat die netjes binnen onze 3*25A aansluiting blijft. Ook als bij dit soort koude dagen met het inductiefornuis wordt verwarmd (wat echt een flinke piek in vermogen oplevert) dan kan de warmtepomp daarmee rekening houden. (niet elke warmtepomp kan dit, vraag dit aan je leverancier. Het lijkt makkelijker om gewoon een zwaardere aansluiting van 3*35 A te accepteren die meestal wordt aanbevolen door de installateur maar dat kost je veel geld over een periode van 15 jaar!)
- Voor een warmtepomp heb je altijd vloerverwarming nodig. Niet waar: In ons huis hebben we een klein stukje vloerverwarming in de serre, maar verder hebben we op de bestaande (overgedimensioneerde, doordat het huis geisoleerd is) radiatoren zogeheten Speedcomfort ventilatoren gemonteerd. Het CV water is niet warmer geweest dan 38 graden, maar met deze ventilatoren wordt er toch genoeg warmte afgegeven. In de voorkamer hebben we wel een nieuwe Laag-temperatuur radiator geplaatst, gecombineerd met ventilatie zoals ik elders op deze blogpost al heb uitgelegd. Onze mooie eiken parketvloer hoefde er niet uit.
- Vloerverwarming kan niet onder een houten vloer. Gedeeltelijk waar: Een volhouten vloer (22 mm eiken) zoals wij die hebben kan niet boven vloerverwarming worden gelegd. De warmteweerstand van hout is te hoog en de afgifte van de warmte wordt belemmerd. Bovendien kan de vloer krom gaan trekken. Niet doen dus. Tegels, Linoleum, gietvloeren, betonvloeren en laminaat kunnen wel. Inderdaad speciaal laminaat met een dunne houten toplaag kan wel, dus als je echt hout wilt, kan dat met dit vloerverwarmingslaminaat wel. Maar er zijn ook tegels met houtlook. Volop keuze.
- Er mag geen nachtverlaging meer worden toegepast. Gedeeltelijk waar: Zoals ik hier boven al schreef kan een warmtepomp een woning niet makkelijk van 15-17 graden opwarmen naar 20 graden. De algemene aanbeveling is om de woning gewoon op 1 temperatuur te houden en de warmtepomp de hele dag kleine beetjes warmte te laten produceren. Toch wringt het ook bij mij, dus in overleg met de installateur doe ik toch een beetje nachtverlaging. Om 22 uur gaat de thermostaat naar 19 graden, om 07.00 uur naar 19,5 graad en om 16 uur naar 20 graden. In de praktijk werkt dit goed. Of het zuiniger is dan stoken op 20 graden, ik weet het gewoon niet. Duidelijk was bij -12 graden dat de warmtepomp bij elke schakeling (zelfs bij een schakeling van maar 0,5 graad) het elektrisch element bij kwam. Dat is voor het rendement niet goed. Wellicht dat ik nog zuiniger had kunnen stoken als ik geen nachtverlaging had toegepast bij -10 graden.
We hebben het in de koude periode eenmaal niet warm gehad. Toen werd het water voor de douche (180 liter buffervat) tot boven de 60 graden verwarmd om de legionella bacterie te doden. Dit doet de warmtepomp eenmaal per week en normaal merken we daar niets van. Nu duurde de legionalla ontsmetting meerdere uren, zelfs met het elektrisch element gedeeltelijk aan. Al die tijd kwam er geen warm water door de leidingen en koelde het huis af tot 17 graden. Zoals hierboven beschreven, daarna kost het heel veel energie om dit weer te herstellen. Er loopt een onderzoek met de leverancier Econic naar dit incident.
De goede lezer van bovenstaande tekst ziet iets vreemds in de genoemde temperatuur. 38 graden als maximale CV water temperatuur met gewone radiatoren, hoe kan dat? Dat is helaas ook nog steeds een restpunt. Door een foute montage van het CV-water buffervat door de firma Hoppenbrouwers is er een menging tussen het retourwater en het warme water van de warmtepomp. Terwijl de warmtepomp het water tot 49 graden verwarmde, kwam er nooit warmer water dan 38 graden in het CV-systeem. Ik hoop dat dit snel hersteld wordt zodat we kunnen zien welke temperatuur we zuinig ons huis kunnen verwarmen. Dat het met water van 38 graden zelfs bij -10 warm blijft vind ik wel bijzonder en onverwacht.
Heb je nog meer vragen over een warmtepomp? kijk ook eens bij de Frequently Asked Questions op de site.
