Bona Ciklo
Activiteiten
Volhoudbaarheid
Duurzaam Roermond
FAQ
Over
Contact

Elke gemeente een warmteplan!

Met alle corona perikelen zou je er bijna niet meer aan denken, maar we hebben in de wereld ambitieuze afspraken gemaakt om op te houden met het gebruik van fossiele brandstoffen en over te gaan op duurzame energie om de klimaatverandering te verminderen. In Nederland liggen deze afspraken vast in het klimaatakkoord. Daarin staat bijvoorbeeld dat elke gemeente in Nederland eind 2021 een plan klaar moet hebben voor warmte. (men noemt dat de TransitieVisie Warmte, ik noem het verder gewoon het warmteplan). Daarin zal staan wat in de toekomst de bronnen zullen zijn waarmee we onze huizen gaan verwarmen en met welke wijken er zal worden gestart voor 2030. Wijkgericht werken is het toverwoord in het warmteplan. 

Nu verwarmt bijna iedereen nog met aardgas zijn woning. Lekker makkelijk en best goedkoop. Doordat aardgas in Nederland zo goedkoop is zijn alternatieven met elektrisch verwarmen in Nederland nooit echt van de grond gekomen. Terwijl je met duurzame wind- en zonne-energie heel goed je huis elektrisch zou kunnen verwarmen. Door de goedkope gasprijs was isolatie van de woning nu ook niet echt de hobby van de gemiddelde Nederlander. Het verdient zich maar langzaam terug was de publieke opinie.

Maar verbranden van aardgas geeft CO2 en CO2 draagt bij aan de klimaatverandering. Daar willen we in de wereld wat aan doen dus we gaan uiteindelijk in 2050 stoppen met het verbranden van aardgas. Dat klinkt nog heel ver weg maar reken maar dat het sneller gaat dan je lief is. We moeten er allemaal aan geloven: er gaat echt iets veranderen in onze woningen.

  1. We gebruiken echt teveel energie. Al die energie duurzaam opwekken wordt enorm lastig. Veel efficiënter is het als we de energie niet nodig hebben om onze huizen te verwarmen: isolatie wordt de topprioriteit. De overheid probeert ons allemaal te verleiden met subsidie (wist je dat de SEEH subsidie recent weer is verhoogd? Je kunt nu 30% van de kosten gesubsidieerd krijgen! Tot eind 2020)
  2. Aardgas verbranden geeft in onze CV installaties een hoge watertemperatuur. Zelfs een lek bushokje krijg je met die warme radiatoren nog warm gestookt. Maar alternatieven zoals all-electric, een warmtepomp of een warmtenetwerk werken het beste bij lagere watertemperatuur. Isoleren van de woning is dan stap 1, maar denk ook aan vloerverwarming ,lage temperatuur radiatoren of toevoegen van ventilatoren aan je radiatoren als je gaat verbouwen. Elke alternatieve oplossing werkt beter bij lagere watertemperatuur. In sommige wijken lopen projecten om te onderzoeken of een lagere watertemperatuur al reeel is. Om te zien of jij je huis al kunt verwarmen met lage temperatuur word je dan gestimuleerd om de ketelthermostaat op 50-60 graden te zetten. De ketel warmt het water dan niet op boven de 50-60 graden en zonder investering kun je kijken of je woning warm wordt. En wist je dat een moderne ketel ook zuiniger stookt bij deze lagere temperatuur?
  3. Ga op kierenjacht als je dat nog niet gedaan hebt. Warmtelekkage via koude buitenlucht die je huis binnenkomt is echt belangrijk en draagt ook bij tot gebrek aan comfort. Maar vergeet niet gelijktijdig ook naar de ventilatie te kijken. Gezonde binnenlucht krijg je door goed te ventileren, maak niet de fout energie te besparen door alles dicht te stoppen!
  4. Vraag aan de gemeente of ze al een warmteplan klaar hebben voor jouw wijk. Mochten er plannen zijn voor een warmtenetwerk in de buurt dan blijven de werkzaamheden binnenshuis beperkt tot isolatie en lage temperatuur verwarming. Maar woon je in een wijk die geen warmtenetwerk krijgt dan kun je met All-electric oplossingen als warmtepompen, IR-panelen je huis uitstekend verwarmen, maar vaak zijn er binnen wel meer werkzaamheden nodig als extra isolatie en ventilatie met warmteterugwinning. 
  5. Ga op zoek naar medestanders in de wijk en probeer gezamenlijk in te kopen, dan worden die maatregelen een stuk betaalbaarder. De plaatselijke energiecoöperatie of organisaties als Buurkracht kunnen je wellicht helpen dit te coördineren. 
  6. In de komende tijd verwacht ik dat in elke gemeente een energieloket komt waar bewoners advies kunnen krijgen over de maatregelen. Dat kan een online loket zijn zoals het DuurzaamBouwloket zoals Venlo gebruikt of een loket van de lokale energiecoöperatie zoals bij Warm Wonen Weert. Persoonlijk denk ik dat een locale plek, laagdrempelig te bezoeken, met de juiste kennis een belangrijke manier zijn om mensen voor te lichten. Mooi is te zien dat in Parkstad nu een filiaal van de Woonwijzerwinkel ontstaat.
  7. Als je weet hoeveel stroom je gaat gebruiken dan is het natuurlijk zeer lucratief om zelf zonnepanelen te kopen. Maar dat had je neem ik aan al gedaan?!


Zoals gezegd is het warmteplan vaak wijkgericht. Omdat de verwachting is dat als je zaken samen doet dit makkelijker en goedkoper kan. Omdat een warmtenetwerk als alternatief voor het aardgas alleen gezamenlijk kan. En omdat het niet gaat om van het aardgas af te komen, we kunnen de overgang naar een fossielvrije toekomst gebruiken om ook andere zaken in de wijk aan te pakken. Zorgen dat er voldoende schaduw van bomen is in de wijk, dat het regenwater niet langer de riolering in stroomt, dat er elektrische auto's komen in de wijk die in de toekomst de opbrengst van jouw zonnepanelen kunnen bufferen in hun batterijen. Met andere woorden: dat de gezondheid in de wijk beter kan worden. Maar denk ook aan gezamenlijke isolatiewerkzaamheden. Wat zou het goed zijn als in wijken met veel werkeloosheid een aantal buurtbewoners gewoon een baan krijgt als isolatiespecialist in de wijk. Zoals bij WijkenergieWerkt.

Venlo is de eerste gemeente bij mijn weten die het Warmteplan online gepubliceerd heeft en daarover met haar bewoners in discussie gaat. Een interessant traject, maar ook een pad met hobbels. Zijn de bewoners op dit moment wel bezig met verduurzamen van hun woning of hebben ze andere probleem aan het hoofd? Wat betekent isoleren tot label B en wat gaat me dat allemaal kosten. Kunnen we iedereen bij deze discussie betrekken en hoe voorkomen we dat de warmtetransitie te duur wordt voor veel mensen? 

In de regio Noord- en Midden Limburg is vorige week de Regionale Energie Strategie gepubliceerd. Daarin ook aandacht voor de bronnen van warmte. Alternatieven voor aardgas zijn:

  • restwarmte van de industrie dat via een warmtenetwerk naar de huizen wordt getransporteerd. In Limburg gaat het dan bijvoorbeeld om papierfabrieken en Chemelot, de industriesite in Geleen.
  • (ondiepe) aardwarmte. Door te boren naar diepere aardlagen kan warm water worden gevonden dat gebruikt kan worden om via een warmtenetwerk de huizen te verwarmen
  • Aquathermie. Oppervlakte water is altijd warmer dan de lucht. Deze warmte kan worden geoogst met een water-water warmtepomp. Als je de warmte uit de zomer opslaat kun je die in de winter gebruiken voor de verwarming van huizen. Ook hiervoor heb je een warmtenetwerk nodig.
  • bodemenergie. Je kunt net als bij aardwarmte gaan boren. Als je dan niet zo diep boort heet het bodemenergie. Zo kun je water oppompen dat 12-15 graden warm is. Met een water-water warmtepomp maak je daar CV water van 45 graden van om je huis te verwarmen. Wel moet je in de zomer ervoor zorgen dat je bron in de bodem weer wordt opgewarmd. Dat doe je door op dat moment het water uit de bodem door je vloerverwarming te laten stromen. Geeft meteen koeling van je woning. Omdat boren van dit soort bronnen best duur is, kun je dit mogelijk veel beter samen met een aantal buren doen. Dit is een interessante innovatieve oplossing.
  • Warmte uit de lucht. Lucht-Water of Lucht-lucht warmtepompen halen de warmte uit de omgevingslucht. Met een warmtepomp wordt heel efficiënt uit de lucht warmte geoogst die dan voor verwarming van het CV water kan zorgen. Met een warmtepomp heb je veel minder stroom nodig dan met een elektrisch kacheltje of IR-paneel. Het kan bijna overal worden toegepast als je huis maar goed geïsoleerd is. Geluidsproductie van de buitenunit levert interessante innovaties op zoals warmtepompen die alleen binnen staan en de lucht van buiten zuigen of geluidskappen rondom de units. Voor huizen die nog niet zo goed geïsoleerd zijn kan een hybride warmtepomp een goede tussenoplossing zijn. Je verwarmt dan voornamelijk met de warmtepomp je huis maar je CV ketel op aardgas blijft. Die zorgt voor warm water voor de douche en als het kouder dan 5 graden wordt neemt de ketel de verwarming over. Dit is geen eindoplossing voor een aardgasloze toekomst maar het kan een mooie tussenoplossing zijn. Dan kan je later een grondige verbouwing doen met isolatie en vloerverwarming en kan dan de gasketel weg. In de tussentijd bespaar jij veel gas.
  • Biomassa is in het klimaatakkoord heel belangrijk. Pelletkachels, biomassa ketels in warmtenetten, het wordt gezien als CO2 neutrale alternatieven. Op dit moment staan deze oplossing enorm onder druk. Als we complete bomen omkappen om er pellets van te maken wordt er veel meer CO2 uitgestoten en schieten we echt ons doel voorbij. Recent riep Urgenda zelfs op om nog liever aardgas te verbranden dan biomassa. Een onverwacht maar mogelijk terecht tegengeluid.
  • Biogas kan het aardgas vervangen. Groente/fruit en tuinafval en mest kan worden vergist waarbij biogas vrijkomt. Toch is de capaciteit van de vergisting laag ten opzichte van de huidige aardgasvraag. Voor binnensteden met veel (oude) monumenten is het wellicht nodig, maar huizen die met normale maatregelen kunnen worden geïsoleerd zijn veel beter af met één van bovengenoemde maatregelen.
  • Je hoort heel veel over waterstof in de media. Het zou alle problemen oplossen. Het is schoon, er komt bij de verbranding geen CO2 vrij en het kan door het bestaande gasnet bij de mensen thuis worden gebracht. Nieuwe ketel erin en je bent klaar. Helaas is waterstof geen warmtebron an sich. Het is een energiedrager, de energie zelf komt ergens anders vandaan. Zo wordt waterstof nu gemaakt van aardgas waarbij heel veel CO2 vrijkomt. Je kunt waterstof ook maken door elektrolyse, dus met stroom. Maar dit is heel inefficiënt! 50% van de energie gaat verloren. En we hebben nu al niet genoeg groene energie om onze energiebehoefte te voldoen. Dan kun je beter met een efficiënte warmtepomp uit diezelfde (groene) energie warmte maken. Veel directer, dus veel goedkoper. Waterstof die wordt gemaakt zal voorlopig ook hard nodig zijn voor de industrie, het transport en heel belangrijk voor de stabiele stroomvoorziening. Als er geen wind is en de zon is afwezig wordt er heel weinig stroom geproduceerd. Waterstof kan dan worden omgezet naar stroom. Dus waterstof ja, maar niet voor de verwarming van jouw huis. In elk geval niet de komende 20 jaar. Vandaar de focus op de andere oplossingen.

Je ziet veel oplossingen zijn gezamenlijk. Voordeel is dat je niet alles zelf hoeft te doen. Nadeel kan zijn dat je vast komt te zitten aan een leverancier van warmte die een monopolie heeft. Ik vind het daarom erg interessant dat Buurtwarmte (onderdeel van EnergieSamen een Vereniging van energiecoöperaties) echt serieus probeert een aandeel te verwerven in de warmtebranche. Als bewoner wordt je dan mede-eigenaar van het warmtebedrijf. Je bepaalt mee wat er met de winst gebeurt en dat kan dus heel goed de lokale omgeving zijn. 

Ook jouw gemeente is bezig met het warmteplan. Of je als bewoner betrokken wordt bij de planvorming ligt aan de gemeente, maar houd je oren en ogen open, er gaat veel veranderen!




Deze pagina delen: